Naszymi Pacjentami zajmują się:

mgr Alina Butkiewicz
Specjalista surdologopeda, logopeda wczesnokliniczny, filolog języka polskiego.
czytaj więcej...

mgr Agnieszka Reisch-Radaczyńska
surdologopeda, pedagog specjalny

mgr Anna Włosińska
neurologopeda, filolog języka polskiego
czytaj więcej...

mgr Katarzyna Wojnarowska
psycholog, logopeda wczesnej interwencji
czytaj więcej...

Wychowanie Słuchowe
Wczesne wychowanie słuchowe polega na uaktywnieniu posiadanych przez małe dziecko możliwości słuchowych i wykształceniu u niego umiejętności ich wykorzystania dla rozwoju mowy. Wychowanie słuchowe ma na celu stymulację zawężonego pola słuchowego, rozwijanie i udoskonalanie zdolności do akustycznego odbierania i różnicowania oraz wykształcenie zdolności do przetwarzania odbieranych dźwięków mowy. Jest to długotrwała, systematyczna współpraca terapeuty, rodzica i dziecka, posiadającego właściwie dobrany i dostrojony sprzęt wspomagający słyszenie (aparaty lub implanty). Nowoczesne metody diagnostyczne pozwalają obecnie na wykrycie wady słuchu już w okresie noworodkowym i na wczesne zaopatrzenie dziecka w odpowiednio dobrane aparaty słuchowe lub implant (w uzasadnionych przypadkach). Pierwsze lata życia to okres największej gotowości dziecka do przyswojenia mowy na drodze słuchowej. Jest to bardzo istotny okres z punktu widzenia przebiegu terapii słuchu i mowy. Rolą rodziców w tym procesie jest wprowadzenie dziecka w świat dźwięków, ich działania powinny się koncentrować na dostarczeniu dziecku rozmaitych bodźców słuchowych. Działania rodziców powinny być celowe, przemyślane i umożliwiające dziecku kojarzenie dźwięków ze źródłem, które je wywołało.
Rodzice dziecka z wadą słuchu powinni wypracować trwałą postawę, która będzie kształtowała wrażliwość słuchową dziecka. Taka postawa umożliwi realizację celów wychowania słuchowego:

wzbudzenie w dziecku zainteresowania światem dźwięków;
zwrócenie uwagi dziecka na różne cechy dźwięków;
nauczenie dziecka rozpoznawania mowy na drodze słuchowej;
rozwijanie u dziecka mowy dźwiękowej i języka.

Wychowanie słuchowe to również ćwiczenia słuchu werbalnego, które polegają na otaczaniu dziecka mową, śpiewem i muzyką oraz dbaniu o poprawną, wyrazistą mowę (zastosowanie akcentów oraz intonacji właściwej dla wypowiadanych słów). Wychowanie słuchowe to także indywidualny i grupowy trening słuchu – przy użyciu różnorodnych instrumentów. Wychowanie słuchowe opiera się, zatem na materiale bezsłownym i słownym. Celem tego sposobu wychowania jest rozwój mowy dźwiękowej u dziecka z wadą słuchu.
Stwierdzenie wady słuchu u nowonarodzonego dziecka jest dla każdego rodzica szokiem. Rodzice zwykle po usłyszeniu diagnozy poszukują u różnego rodzaju specjalistów, potwierdzenia lub zaprzeczenia tej diagnozy. Podczas tych poszukiwań, rodzice powinni  rozpocząć wychowanie słuchowe, najlepiej wkrótce po tym, jak zostanie potwierdzona diagnoza wady słuchu. Niezależnie od tego czy dziecko ma już aparaty słuchowe czy jeszcze ich nie ma. Każde dziecko niesłyszące, wcześnie zaopatrzone w odpowiednio dobrany aparat słuchowy lub implant ślimakowy, wcześnie poddane wychowaniu słuchowemu ma ogromne możliwości rozwoju słuchu, mowy i języka.

Diagnoza Logopedyczna
„Państwa dziecko nie słyszy. Trzeba rozpocząć terapię logopedyczną.”
Taką informację słyszą rodzice dziecka z wadą słuchu. Rozpacz, powodowana lękiem i niepewnością o przyszłość dziecka, przeplata się z wątpliwościami: do logopedy? Czy lekarz się nie pomylił? Przecież nasze dziecko jeszcze nie mówi. Po co logopeda?
A jednak lekarz ma rację. Dziecko z wadą słuchu, przez najbliższe lata, będzie częstym gościem w gabinecie logopedycznym. Logopeda podpowie, jak rozwijać słuch i mowę dziecka, zaproponuje ćwiczenia stymulujące szeroko rozumianą mowę.
O co zapyta logopeda podczas pierwszych wizyt?
Jak wygląda diagnoza logopedyczna?
Można się przygotować do takiego spotkania. Na pierwszą wizytę warto przynieść Książeczkę Zdrowia Dziecka i dotychczasowe wyniki badań oraz wypis ze szpitala. Nie tylko te związane ze słuchem, ale również od innych specjalistów, którzy do tej pory mieli kontakt z dzieckiem. Te wyniki mogą być pomocne przy ocenie rokowań dotyczących mowy, a także przy doborze ćwiczeń.
Część logopedów woli, podczas pierwszych spotkań najpierw poobserwować dziecko, bawi się z nim, prowokuje (większe dziecko) do swobodnych wypowiedzi. Część woli najpierw porozmawiać z rodzicem, przeprowadzić z nim wywiad, a dopiero potem przygląda się dziecku.
W tym artykule zostanie opisany ten drugi model postępowania.

1.Wywiad.

Jest to bardzo ważna część badania. Logopeda podczas rozmowy z rodzicami dowiaduje się wielu ważnych rzeczy o dotychczasowym życiu małego pacjenta. Niektóre pytania mogą dziwić rodzica, np. pytanie o przebieg ciąży czy też o leki i używki, stosowane w ciąży. Należy jednak pamiętać, że tego typu pytania służą lepszemu poznaniu dziecka i jego sytuacji. Warto, więc przypomnieć sobie, czy w czasie ciąży nie działo się nic niepokojącego, a jeśli cos takiego miało miejsce, to, w jaki sposób problem został rozwiązany (np. czy stosowano leki?). Na pewno padnie pytanie o czas trwania ciąży i przebieg samego porodu - czy odbył się siłami natury czy konieczne było cięcie cesarskie. Jeśli miało miejsce to drugie rozwiązanie, to, jaka była przyczyna podjęcia decyzji o cięciu. Logopeda zapyta też o ilość punktów w skali Apgar, którą otrzymało dziecko. Z książeczki zdrowia terapeuta dowie się, ile dni spędziło dziecko w oddziale noworodkowym, czy dostawało jakieś leki (np. ototoksyczne, czyli takie, które uszkadzają słuch), czy miało żółtaczkę i związaną z nią foto lub farmakoterapię (a to, też może być przyczyną wady słuchu), czy podczas porodu lub tuż po wystąpiły wylewy do mózgu i jakie. Czy miało miejsce niedotlenienie?
Logopeda zapyta też o obecny stan dziecka. Jak również o:
sposób karmienia dziecka, tzn. czy było (jest) karmione piersią czy butelką i jak długo? Czy dziecko jest karmione stałymi pokarmami i w jaki sposób? Czy nie było problemów ze ssaniem? Czy dziecko chętnie gryzie i przeżuwa stałe pokarmy, a może też nadal je tylko potrawy w postaci zmiksowanej? Jak pije: czy z butelki czy z kubeczka?
sposób oddychania (czy przez nos, czy przez usta? ustali jaki jest tor oddechowy);
rozwój mowy: czy dziecko głużyło (głuży), gaworzyło (gaworzy), czy używa pojedynczych słów?
rozwój ruchowy: co potrafi w tym zakresie robić? (np. przekręcać się z pleców na brzuch), czy dziecko korzystało (korzysta) z rehabilitacji ruchowej i ewentualnie jakiej?
czynności samoobsługowe: czy korzysta z pieluch czy z nocnika?

2.Badanie dziecka.
 
U niemowlęcia logopeda sprawdzi odruchy ustno - twarzowe, zbada ich prawidłowość, siłę i jakość. Odruchy twarzy są reakcją mózgu, który aktywizuje motorykę mięśni mimicznych. Im bardziej mózg dojrzewa, tym słabsze są reakcje odruchowe. Zmiana jakości odruchów świadczy o dojrzewaniu układu nerwowego. Część odruchów integruje się, wygasa, a w ich miejsce pojawiają się nowe. Logopeda oceni, na jakim poziomie te odruchy prezentują się u dziecka. Brak odruchów, ich zbyt słaba lub nazbyt duża siła, są sygnałem ostrzegawczym dla lekarzy oraz logopedów. Odruchy nie zintegrowane zaburzają rozwój dziecka oraz hamują nabywanie nowych umiejętności. Odruchowe reakcje ustno - twarzowe głównie pełnią funkcje biologiczne (możliwość odżywiania się), ale też są punktem wyjścia do rozwoju mowy. Podczas ssania, żucia i połykania pracują te same narządy ustno - twarzowe, co w trakcie artykulacji.
Z większym dzieckiem logopeda porozmawia, pokaże obrazki, spyta, co na nich jest. Poprosi o wykonanie różnych zadań. Oczywiście, pytania i polecenia dostosowane będą do wieku dziecka. Dzięki temu zorientuje się, czy dziecko rozumie mowę sytuacyjnie, czy rozumie proste i bardziej skomplikowane polecenia werbalne i czy samo posługuje się mową. Zaproponuje różnego rodzaju zabawy, dzięki którym oceni, co dziecko interesuje, jak się bawi, jak nawiązuje kontakt, co potrafi.
Ważnym elementem badania jest ocena narządów artykulacyjnych, ich budowy i sprawności. Logopeda oceni symetrię ust i ich pracę. Sprawdzi, czy nie jest obniżone napięcie mięśniowe w obrębie ustno – twarzowym (czyli sprawdzi, czy buzia jest zamknięta, czy też usta są często otwarte, a język np. między zębami). Oceni wędzidełko górne. Przyjrzy się językowi, a w szczególności wędzidełku podjęzykowemu. Sprawdzi umiejętność pionizacji języka. Oceni podniebienie, wewnętrzną część policzków. Jeżeli coś go zaniepokoi, zaproponuje odpowiedni masaż lub/i konsultację u foniatry i chirurga dziecięcego.
Podczas pierwszego badania logopeda może nie postawić diagnozy (zwłaszcza u większych dzieci, które nie mówią), będzie potrzebował czasu, by dobrze ocenić stan mowy dziecka. Może skierować na dodatkowe konsultacje (np.: psychologiczne, pedagogiczne, ale też nierzadko neurologiczne, alergologiczne, endokrynologiczne). Warto udać się wtedy do takiego specjalisty, by poznać jego opinię o stanie zdrowia dziecka. Na pewno logopeda udzieli pierwszych wskazówek, co robić, by pomóc dziecku rozwijać mowę.

Kiedy dziecko ma stwierdzoną wadę słuchu trzeba udać się jak najszybciej do logopedy. Należy rozpocząć terapię słuchu i mowy, tuż po tym, jak stwierdzona zostanie wada słuchu. Warto również udać się do logopedy, gdy nas cokolwiek niepokoi w rozwoju mowy naszego dziecka. Nie należy słuchać opinii „dobrych sąsiadek”, że „przecież to chłopiec i w dodatku wcześniak”, jest jeszcze mały i z tego wyrośnie. Często takie opinie wygłaszają osoby, które nie znają się na temacie.