TEST PRZESIEWOWY SŁUCHU - OŚRODEK I POZIOMU REFERENCYJNEGO PPPBSUN FUNDACJI WOŚP.

Badanie przesiewowe słuchu (DPOAE otoemisja akustyczna wywołana) - to test, który w sposób skuteczny i nieinwazyjny pozwala na obiektywne badanie receptora słuchu
u noworodków i małych dzieci, dzięki czemu wychwytuje dzieci podejrzane o wadę słuchu. Wykrycie wady słuchu w jak najwcześniejszym okresie jest ważne z uwagi na rozwój słuchu i mowy. Uszkodzenie słuchu w okresie wczesnego dzieciństwa pociąga za sobą bardzo poważne konsekwencje dla rozwoju słuchu, mowy i rozwoju ogólnego dziecka. Badania obiektywne słuchu umożliwiają przeprowadzenie diagnostyki słuchu u niemowląt i małych dzieci. W razie uzyskania przez dziecko nieprawidłowego wyniku badania przesiewowego otrzymuje się od personelu oddziału neonatologicznego, przy wypisie ze szpitala, adresy ośrodków II poziomu referencyjnego. Niemowlęta z nieprawidłowym wynikiem badania przesiewowego słuchu, w co najmniej jednym uchu (żółty certyfikat w Książeczce Zdrowia Dziecka) i/lub z czynnikami ryzyka uszkodzenia słuchu, powinny być objęte opieką ośrodka audiologicznego II stopnia referencyjnego zanim ukończą 3 miesiąc życia !

KROK 1: RETEST I WSTĘPNA DIAGNOSTYKA - OŚRODEK II POZIOMU REFERENCYJNEGO PPPBSUN FUNDACJI WOŚP.

Dla przeprowadzenia procesu wstępnej diagnostyki audiologicznej wykonuje się badania obiektywne słuchu takie jak: badanie DPOAE (otoemisja akustyczna produktów zniekształceń nieliniowych ślimaka), badanie BERA (audiometria odpowiedzi wywołanych z pnia mózgu) oraz audiometria impedancyjna (tympanometria, odruch strzemiączkowy). Lekarz laryngolog lub audiolog, po potwierdzeniu w procesie diagnostycznym ubytku słuchu u dziecka, kieruje dziecko do dalszej diagnostyki. Niemowlęta z potwierdzonym nieprawidłowym wynikiem badania słuchu,
w co najmniej jednym uchu (żółty certyfikat w Książeczce Zdrowia Dziecka) powinny być objęte opieką ośrodka audiologicznego III stopnia referencyjnego zanim ukończą 6 miesiąc życia !

KROK 2: PEŁNA DIAGNOSTYKA I PROTEZOWANIE SŁUCHU - OŚRODEK III POZIOMU REFERENCYJNEGO PPPBSUN FUNDACJI WOŚP.

Dla przeprowadzenia procesu pełnej diagnostyki audiologicznej wykonuje się badania takie jak: badanie DPOAE (otoemisja akustyczna produktów zniekształceń nieliniowych ślimaka), badanie BERA (audiometria odpowiedzi wywołanych z pnia mózgu – szacowanie progu słyszenia oraz ocena przewodnictwa w nerwie słuchowym i pniu mózgu) oraz audiometria impedancyjna (tympanometria, odruch strzemiączkowy). Stosuje się również subiektywne metody badania słuchu u dzieci (badania behawioralne). Lekarz laryngolog lub audiolog, po potwierdzeniu ubytku słuchu u dziecka, wystawia wniosek (zlecenie) na zaopatrzenie w środki pomocnicze (aparaty słuchowe i wkładki uszne). Zespół ośrodka III poziomu dopasowuje aparaty słuchowe. W gabinecie protezowania słuchu - specjalista akustyk aparatów słuchowych (protetyk słuchu) dopasowuje i dostraja właściwe dla danego ubytku aparaty słuchowe. Dobrze jest, przed podjęciem decyzji o zakupie – poprosić protetyka o wypożyczenie aparatów słuchowych dla dziecka, w celu przetestowania oraz obserwacji jego reakcji. Do podjęcia decyzji, które aparaty są odpowiednie dla dziecka wymagana jest, co najmniej miesięczna obserwacja i potwierdzenie korzyści z aparatów w ocenie rodziców. Zespół złożony z audiologa, foniatry, protetyka, surdologopedy/surdopedagoga i psychologa również ocenia korzyści z aparatów, monitoruje postępy w terapii i ewentualnie wstępnie kwalifikuje do wszczepu ślimakowego. Niemowlęta z potwierdzonym nieprawidłowym wynikiem badania słuchu, w co najmniej jednym uchu (żółty certyfikat w Książeczce Zdrowia Dziecka) powinny być objęte opieką ośrodka rehabilitacyjnego (terapeutycznego) zanim ukończą 6 miesiąc życia !

KROK 3: UZYSKANIE ORZECZENIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI – POWIATOWY ZESPÓŁ DS. ORZEKANIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI.

Orzeczenie o niepełnosprawności może być przyznane dożywotnio lub okresowo, w zależności od tego, czy stan zdrowia dziecka może się poprawić w wyniku leczenia. Wyróżnia się 3 stopnie niepełnosprawności: lekki, umiarkowany i znaczny. Aby móc ubiegać się o wydanie orzeczenia, należy wypełnić stosowny wniosek. Trzeba w nim podać niezbędne dane osobowe. Do pisma należy dołączyć dokumentację medyczną w postaci kserokopii innych orzeczeń, szpitalnych kart informacyjnych, badań lekarskich oraz konsultacji.  Po otrzymaniu wniosku, zespół orzekania
o niepełnosprawności ustala datę posiedzenia wraz z odpowiednim badaniem lekarskim. Zgodnie z prawem, wnioski tego typu rozpatrywane są zwykle w ciągu miesiąca, jednak w uzasadnionych przypadkach możliwe jest przedłużenie postępowania. 

KROK 4: POTWIERDZENIE ZLECENIA NA APARATY SŁUCHOWE I WKŁADKI USZNE – NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA ODDZIAŁ WOJEWÓDZKI.

Każdej ubezpieczonej osobie niepełnosprawnej przysługuje, bezpłatne lub z dopłatą, zaopatrzenie w sprzęt ortopedyczny i środki pomocnicze. Z wystawionym przez lekarza wnioskiem na zaopatrzenie w środki pomocnicze (aparaty słuchowe i wkładki uszne) należy udać się do oddziału NFZ, w którym wniosek będzie potwierdzony (oddział wojewódzki lub delegatura zamiejscowa - właściwa dla miejsca zamieszkania) - na miejscu lub po określonym czasie oczekiwania. W przypadku dzieci okres potwierdzenia wniosku powinien być maksymalnie skrócony, tak by nie tracić pierwszych miesięcy życia dziecka, które są bardzo istotne z punktu widzenia rozwoju słuchu i mowy.

KROK 5: DOFINANSOWANIE DO ZAKUPU APARATÓW SŁUCHOWYCH I WKŁADEK USZNYCH - MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ/POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE/PAŃSTWOWY FUNDUSZ REHABILITACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH.

Kiedy nasze dziecko ma już orzeczenie o niepełnosprawności oraz potwierdzone zlecenie na wybrane aparaty słuchowe i znamy koszt całkowity zakupu, należy udać się do lokalnego MOPS/PCPR, w celu ubiegania się o dofinansowanie do zakupu aparatów słuchowych i wkładek usznych, przedstawiając kosztorys lub fakturę proforma. W celu uzyskania dofinansowania zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze ze środków PFRON wniosek składa się we właściwym dla miejsca zamieszkania osoby niepełnosprawnej Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej/Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie (lub innej jednostce organizacyjnej powiatu obsługującej środki PFRON na to zadanie). Nie ma terminu składania wniosków, można złożyć go w każdym czasie. O dofinansowanie może starać się osoba spełniająca określone kryterium dochodowe.

KROK 6: POSZERZENIE DIAGNOSTYKI – PORADNIA GENETYCZNA, NEUROLOGICZNA I OKULISTYCZNA.

Jeśli u dziecka występuje więcej niż jedna niepełnosprawność – mamy wówczas do czynienia z niepełnosprawnością wieloraką. Nie jest ona sumą składających się na nią niesprawności, ale stanowi swoistą, odrębną i złożoną całość. Nabywanie umiejętności komunikacyjnych przez dzieci z wieloraką niepełnosprawnością nie jest ani łatwym, ani prostym dla nich zadaniem, zwłaszcza, gdy wchodzi w grę naruszona sprawność ruchowa, wady sensoryczne, wady anatomiczne, brak rozumienia mowy. Dzieci te wykazują często trudność w opanowaniu mowy i języka na tle ogólnych zaburzeń związanych z funkcjami pierwotnymi, takimi jak: ssanie, żucie, gryzienie i połykanie. Często nie wysyłają wystarczająco czytelnych sygnałów do otoczenia by nawiązać kontakt ze swoimi opiekunami. Sytuacja taka zmusza do podjęcia prób uczenia ich takich sposobów komunikacji, które byłyby dla nich dostępne, aby za ich pomocą dziecko mogło się komunikować. Dlatego niezbędne jest poszerzenie diagnostyki, aby objąć dziecko kompleksową terapią zapewniającą stymulację wielu różnych funkcji, która umożliwi dziecku opanowanie umiejętności, pozwalających na komunikowanie się z otoczeniem.

KROK 7: TERAPIA SŁUCHU I MOWY

Szukamy właściwego ośrodka terapii słuchu i mowy dla dziecka, który zaoferuje długofalową, zaplanowaną i wszechstronną terapię dziecka z wadą słuchu (poprzez specjalistyczne oddziaływania: logopedyczne, psychologiczne i pedagogiczne) jednocześnie udzielając wsparcia całej rodzinie (instruktaż dot. pielęgnacji i stymulacji rozwoju dziecka) i umożliwiając udział w terapii psychologicznej (indywidualnej, małżeńskiej lub rodzinnej) oraz terapii rozwijającej optymalny przebieg interakcji rodzic-dziecko (trening umiejętności wychowawczych). Celem tych oddziaływań powinno być wspólne doprowadzenie dziecka do momentu uzyskania takiego poziomu sprawności językowej i komunikacyjnej, który pozwoli mu funkcjonować w grupie słyszących rówieśników (samodzielnie lub przy odpowiednim wsparciu – zależnie od możliwości dziecka). Możliwe będzie to dzięki różnorodnym metodom stosowanym przez terapeutów, indywidualnym programom terapeutycznym dostosowywanym do potrzeb i możliwości dziecka, ale przede wszystkim dzięki współudziałowi rodziców w procesie rehabilitacji (terapii) dziecka.

Badania słuchu dla niemowląt, czytaj więcej...

mgr Katarzyna Wojnarowska oraz mgr Karolina Zienkiewicz – Ośrodek PZG Wrocław